INFORMACJE O WINDYKACJI

powrót do strony głównej

Nowy właściciel nie spłaci cudzego wierzyciela. - 2007-11-07

Taki wniosek płynie z uchwały z 6 listopada 2007 r. podjętej przez siedmiu sędziów Sądu Najwyższego. Uznali oni, że kolejny wierzyciel właściciela nieruchomości zajętej przez komornika nie może się domagać spłaty swej należności od nabywcy tej nieruchomości, jeśli w księdze wieczystej nie ma wzmianki, że przyłączył się do egzekucji prowadzonej już przez innego wierzyciela pierwotnego właściciela. Inaczej będzie tylko wówczas, gdy nowy właściciel, kupując nieruchomość, wiedział, że kolejny wierzyciel przyłączył się do tej egzekucji. Wtedy mimo braku wzmianki wierzyciel będzie mógł ściągnąć z niej swą należność.

Wzmianka daje pewność

Uchwała SN jest odpowiedzią na pytanie prawne zwykłego, trzyosobowego, składu SN rozpatrującego zagadnienie prawne przedstawione przez jeden z sądów apelacyjnych.

Sprawa jest ważna zarówno dla wierzycieli, jak i nabywców nieruchomości zajętych przez komornika. Zasadą jest bowiem, że nie tylko obciążenie nieruchomości hipoteką, ale i wszczęcie przez komornika procedury prowadzącej do sprzedania nieruchomości dla pokrycia długów ciążących na jej właścicielu nie pozbawia tego właściciela możliwości jej sprzedania. Z kolei sprzedaż czy darowizna nie ma wpływu na dalsze postępowanie egzekucyjne. Jednak decydujący się na kupno nieruchomości powinien wiedzieć, jakie długi z nią związane musi spłacić.

Tę wiedzę daje wpis w dziale III księgi wieczystej o zajęciu nieruchomości przez komornika. W § 42 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 17 września 2001 r. w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbioru dokumentów (DzU nr 102, poz. 1122 ze zm.) przewiduje się zamieszczanie tam również wzmianki o przyłączeniu się kolejnego wierzyciela do toczącej się egzekucji.

Nie było zgody w SN

Niektóre sądy odmawiają jednak wierzycielom przyłączającym się do egzakcji wpisu takiej wzmianki. Powołują się na art. 924 i 927 kodeksu postępowania cywilnego. W myśl tych przepisów wierzyciel przyłączający się do postępowania egzekucyjnego z nieruchomości ma te same prawa co pierwszy wierzyciel i nie może żądać powtórzenia czynności dokonanych już przez komornika. Niektóre sądy uważają, że zakazem tym objęta jest również ta wzmianka.

Nie było w tej kwestii zgody także w SN. W uchwale z 17 czerwca 2003 r. (sygn. III CZP 31/03) uznał on, że w takim wypadku komornik ani kolejny wierzyciel nie mogą żądać powtórzenia wpisu o wszczęciu egzekucji. W uchwale z 16 marca 2006 r. (sygn. III CZP 16/06) SN był przeciwnego zdania.

Pytanie prawne powstało na tle sprawy Teresy W., która kupiła nieruchomość zajętą przez komornika. W księdze wieczystej znajdowała się tylko informacja o wszczęciu egzekucji na rzecz banku. Część ceny równej zadłużeniu w banku poprzedniego właściciela kobieta przekazała bankowi.

Jeśli nie wiedziała

Gdy Teresa W. kupiła nieruchomość, zgłosił się do niej drugi wierzyciel, który już wcześniej przyłączył się do egzekucji – Fabryka Mebli spółka z o.o. Komornik złożył wniosek o wpis w księdze wieczystej wzmianki o wszczęciu egzekucji także na rzecz tej spółki. Ale sąd odmówił. Teresa W. wystąpiła przeciwko fabryce o zwolnienie nieruchomości spod prowadzonej przez nią egzekucji. Twierdzi, że o niej nie wiedziała.

Sąd I instancji oddalił wniosek nowej właścicielki. Uznał, że fabryka może prowadzić egzekucję z nieruchomości Teresy W. Sąd II instancji nie był tego pewny. Stąd pytanie do SN. Wątpliwości, które podzielił zwykły skład SN, rozstrzygnął we wskazanej uchwale dopiero SN w powiększonym składzie siedmiu sędziów.

Dla Teresy W. oznacza to, że jeśli sąd uzna, iż istotnie nie wiedziała o przyłączeniu się fabryki do egzekucji, nie musi jej spłacać (sygn. III CZP 93/07).

Egzekucja wciąż trwa

Stosownie do art. 930 kodeksu postępowania cywilnego rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu przez komornika (sprzedaż, darowizna, zamiana) nie ma wpływu na dalsze postępowanie. Wszystkie czynności egzekucyjne są ważne zarówno w stosunku do dłużnika, jak i nowego właściciela. Słowem, egzekucja wciąż się toczy i jeśli dług nie zostanie spłacony przez dłużnika albo nabywcę, komornik sprzeda nieruchomość i z uzyskanej ceny spłaci wierzycieli, na których rzecz egzekucję prowadził.